2020-2022 жылдарға арналған ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық жобалар бойынша жас ғалымдарды гранттық қаржыландыру

АР08052653

«Техногенді шикізатты флотациялау технологиясын ультрамикрогетерогенді флотореагенттердің қатысуымен жетілдіру»

Жоба жетекшісі: Барменшинова М.Б.

Өзектілігі: Осы жобаны жүзеге асыру барысында алынған нәтижелер экологиялық жағдайды жақсартуға, қоршаған ортаға және халықтың денсаулығына жүктемені азайтуға, сондай-ақ шикізатты жан-жақты және барынша пайдалану, табиғи ресурстарды сақтауға ықпал ететін техногендік мыс және құрамында алтыны бар шикізат технологиясын жасауға мүмкіндік береді. Осыған байланысты әртүрлі шикізатты байыту қалдықтарынан бағалы компоненттерді қосымша алу үшін флотацияны қолдану тиімділігін арттыратын әдістерді әзірлеу кезек күттірмейтін мәселе болып табылады.

Жобаның мақсаты: Бағалы компоненттердің майда дисперсті бөлшектерін алу үшін ионогенді типтегі жинағыштардың флотациялық белсенділігін арттыратын ультрамикрогетерогенді флотореагенттердің жаңа класын әзірлеу. Ультрамикрогетерогенді флотореагенттерді пайдалана отырып, техногендік мыс - және алтынқұрамды шикізатты флотациялаудың жетілдірілген технологиясын жасау.

Күтілетін нәтижелер:

- ультрамикрогетерогенді флотореагенттердің жаңа класын әзірленеді және олардың физикалық-химиялық және флотациялық сипаттамаларын зерттелетін болады;

- техногенді мыс - және алтынқұрамды шикізатты флотациялаудың жетілдірілген технологиясын ультрамикрогетерогенді флотореагенттерді қолдана отырып жасалынады;

- ультрамикрогетерогенді флотореагенттерді қолдана отырып, техногендік мыс -және алтынқұрамды шикізатты байытудың технологиялық регламенті үшін бастапқы деректер әзірленеді.

Жобадан алынған нәтижелермен, Web of Science халықаралық базасында индекстелетін шетелдік сын-пікір беретін яғни, ғылыми бағыттағы квартиль бойынша 1 (бірінші), не 2 (екінші), я болмаса 3 (үшінші) және (немесе) ғылыми бағыт бойынша 35 (отыз бестен) кем емес Scopus базасындағы Cite Score процентильі бар ғылыми басылымға 2 мақала жарияланылмақ; ал нөлдік емес импакт-факторы бар, сын-пікір берілетін шетелдік және отандық ғылыми басылымдарға (КСОН ұсынған) 2 мақала басып шығару жоспарлануда әрі халықаралық конференцияларға баяндамалар дайындалады.

Алынған нәтижелер: Ультрамикрогетерогенді флотореагенттердің жаңа класы әзірленді және олардың физикалық-химиялық және флотациялық сипаттамаларын зерттелінді.

Техногенді мыс - және алтынқұрамды шикізатты флотациялаудың жетілдірілген технологиясы ультрамикрогетерогенді флотореагенттерді қолдана отырып жасалынды.

Публикациялар:

Есенгазиев А. М., Барменшинова М. Б., Билялова С. М., Муханова А. А., Мухамедилова А. М. Исследование устойчивости эмульсии ультрамикрогетерогенных флотореагентов, полученной методом ультразвукового диспергирования. Комплексное использование минерального сырья (Ультрадыбыстық дисперсия әдісімен алынған ультрамикрогетерогенді флотациялық реагенттер эмульсиясының тұрақтылығын зерттеу. Минералды шикізатты кешенді пайдалану). – 2020. - №3(314). –65-75 б. www.kims-imio.kz.
Билялова С.М., Есенгазиев А. М., Муханова А. А., Нурпейсова К.Н., Мукатаева Н.Н. Изучение влияние концентрации и размера дисперсной фазы эмульсии на поверхностную активность // Материалы XXVI национальной научно-технической конференции «Научные основы и практика переработки руд и техногенного сырья» (Эмульсия дисперстік фазасының концентрациясы мен мөлшерінің беттік белсенділікке әсерін зерттеу // «Кендерді және техногендік шикізатты өңдеудің ғылыми негіздері мен тәжірибесі» XXVI Ұлттық ғылыми-техникалық конференцияның материалдары). 26-27 мамыр., Екатеринбург – 2021. 269-273 б.

3. Мukhanova A., Tussupbayev N., Turysbekov D., Yessengaziyev A. Improvement of the selection technology of copper-molybdenum concentrate with the use of modified flotoreagents (Модификацияланған флотациялық реагенттерді қолдану арқылы мыс-молибден концентратын өңдеу технологиясын жетілдіру). / Metalurgija. Croatia – 2022. Т. 61, № 1. – 221-224 б.

Зерттеу тобының құрамы:

Барменшинова Мадина Богембаевна

ORCID: 0000-0003-0534-2387

https://orcid.org/0000-0003-0534-2387

Scopus author ID: 57199326440

https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57199326440

Google scholar: https://scholar.google.com/citations?hl=ru&user=vhozVu4AAAAJ

Web of science researcher ID: AAA-3383-2020

Publons

https://publons.com/researcher/3272787/madina-barmenshinova/

Есенгазиев Азамат Муратович

ORCID: 0000-0002-4989-4119

https://orcid.org/0000-0002-4989-4119

Scopus author ID: 57195072267

https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57195072267

Google scholar: https://scholar.google.com/citations?user=JzxNDJMAAAAJ&hl=ru

Web of science researcher ID: AAD-1708-2020

Publons

https://publons.com/researcher/3367167/azamat-yessengaziyev/

Муханова Айнур Айтказыновна

ORCID: 0000-0002-2130-683X

https://orcid.org/0000-0002-2130-683X

Scopus author ID: 24476385300

https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=24476385300

Google scholar: https://scholar.google.com/citations?view_op=list_works&hl=ru&user=-8uuPbcAAAAJ

Web of science researcher ID: AAD-3724-2020

Publons

https://publons.com/researcher/3371573/ainur-mukhanova/

Саменова Назира Ораққызы

ORCID: 0000-0002-3027-5246

https://orcid.org/0000-0002-3027-5246

Scopus author ID: 57211657901

https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57211657901

Google scholar:

https://scholar.google.com/citations?user=iAy-XgQAAAAJ&hl=ru

Web of science researcher ID: ABC-4016-2021

Publons:

https://publons.com/researcher/4685126/nazira-samenova/

Мухамедилова Айнур Мухаметкалиевна

ORCID: 0000-0002-0124-8046

https://orcid.org/0000-0002-0124-8046

Scopus author ID: 57196276280

https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57196276280

Google scholar: https://scholar.google.com/citations?user=aobfWcEAAAAJ&hl=ru

Publons

h https://publons.com/researcher/3402402/ainur-mukhamedilova/

АР08052016

«Элементтік теллур алумен жүретін мыс теллуридінің бөліну технологиясын құрастыру»

Жоба жетекшісі: Ниценко А.В.

Өзектілігі: Құрастырылатын жаңа технология тиімділігі жоғары және экологиялық қауіпсіз тәсілмен теллурдан тұратын өнеркәсіп өнімінен элементтік теллурды (99,93-99,98 % Te) құрастырылған технология мен аппаратура алуға және жоғары қосылған құнымен (өнеркәсіп өнімінде теллурдың 20-25 $ килограммына қарсы 50 $/кг теллурға дейін) тауарлық өнімді (элементтік теллур) алуға мүмкіндік береді.

Жобаның мақсаты: ЖШС «Казахмыс Смелтинг» үлгі ретінде аффинаж өндірісінің өндірістік өнімдерінен техникалық тазалықтағы элементті теллур алу үшін экологияға қауіпсіз технология мен аппаратуралық рәсімдеуді құрастыру болып табылады.

Күтілетін нәтижелер:

Элементтің электролиттік бөлінуіне немесе элементтік теллурдің қалпына келтіру балқытуына кейін ұшырайтын, құрамында теллур диоксиді бар, тотығу-айдап күйдіру кезінде теллурден тұратын өнеркәсіптік өнімнің төмендетілген қысым кезіндегі өнімді алуынан қорытындылай келе, жобаның мақсаттары мен міндеттері орындау нәтижесінде, (99,3-99,9 % Te) техникалық таза элементтік теллурдің алынуымен мыс теллуридінің экологиялық қауіпсіз қайта өңдеу технологиясы жасалатын болады.

Нәтижелері бойынша 2 мақала ғылыми бағыттағы 1 (бірінші), 2 (екінші) немесе 3 (үшінші) кварталына кіретін және (немесе) процентильге ие Web of Science халықаралық деректер қорымен индекстелген шетелдік ғылыми журналдарда жарияланады. Scopus мәліметтер базасындағы Cite Score ғылыми аймағы 35 (отыз бес); 2 рецензияланған шетелдік және (немесе) импакт-факторы бар отандық басылымдарда (ККСОН ұсынған); халықаралық конференцияларда баяндамалар жасалған.

Таңдалған ғылыми бағыттағы зерттеулерді жалғастыру үшін ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық зерттеу конкурсына өтінім беріледі.

Алынған нәтижелер: Өткізілген әдеби шолудың негізінде синтетикалық мыс теллуридін алу әдісі таңдалды. Синтетикалық мыс теллуридінің партиясы шығарылды, оның фазалық құрамы зерттелді және әр түрлі газ орталарындағы термиялық әрекеттері талданды. Жоба бойынша әрі қарай зерттеу үшін зауытта дайындалған теллур бар орта өнім сатып алынды. Бірінші рет мыс теллуридінің тотығу жағдайында төмендетілген қысымда жылулық әрекеті туралы анықтамалық мәліметтер алынды.

«Казахмыс Смэлтинг» ЖШС-нің құрамында теллур бар өндірістік өнімнің физикалық-химиялық қасиеттерін зерттеу жүргізілді, аралық өнімнен теллурды алудағы негізгі параметрлер мен технологиялық жағдайлардың әсері анықталады. Теллурды оның оксидтері түрінде алу Cu₃TeO₆ ыдырауы нәтижесінде жүретіні көрсетілген. Технологиялық сынақтар алғаш рет құрамында теллур бар ортадан теллурды алу дәрежесіне процесс температурасының жоғарылауының, жүйедегі қалдық қысымның төмендеуінің және ауа ағынының жылдамдығының оң әсерін анықтады. Инертті атмосферада төмендетілген қысымда ескірген материалдан теллурды алудың негізгі мүмкіндігі алғаш рет көрсетілді.

Публикациялар:

1 Ниценко А. В., Бурабаева Н. М., Тулеутай Ф. Х., Сейсембаев Р. С., Линник К. А., Азлан М. Н. Изучение физико-химических свойств теллурсодержащего промпродукта // Комплексное использование минерального сырья. – 2020. – № 4. – С. 49-56. DOI: 10.31643/2020/6445.36.

2 Ниценко А. В., Линник К. А., Тулеутай Ф.Х., Бурабаева Н. М., Сейсембаев Р. С. Физико-химическая характеристика теллурсодержащего промпродукта ТОО «Казахмыс Смэлтинг» // Теория и технология металлургического производства – 2021. – No 3. – С. 10-16. (РИНЦ – 0,283).

Зерттеу тобының құрамы:

Ниценко Алина Владимировна

ORCID: 0000-0001-6753-0936

https://orcid.org/0000-0001-6753-0936

SCOPUS: 57215857716

https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57215857716

Google Scholar

https://scholar.google.com/citations?hl=ru&user=zvelLiEAAAAJ

Web of science: O-6379-2017

Publons

https://publons.com/researcher/2054864/alina-v-nitsenko/

Бурабаева Нурила Муратовна

ORCID: 0000-0003-2183-2239

https://orcid.org/0000-0003-2183-2239

SCOPUS: 36162744500

https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=36162744500

Google Scholar

https://scholar.google.com/citations?view_op=list_works&hl=ru&authuser=1&user=UPLbt14AAAAJ

Web of science: N-9588-2017

Publons

https://publons.com/researcher/2060023/nurila-burabaeva/

Линник Ксения Александровна

ORCID: 0000-0002-0683-1409

https://orcid.org/0000-0002-0683-1409

SCOPUS: 57203801597

https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57203801597

Google Scholar:

https://scholar.google.ru/citations?hl=ru&user=B076EQEAAAAJ

Web of science ID: W-7573-2018

Publons:

https://publons.com/researcher/1821873/xeniya-linnik/

Сейсембаев Руслан Серикович

ORCID: 0000-0002-9279-7111

https://orcid.org/0000-0002-9279-7111

SCOPUS: 57219902278

https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57219902278

Google Scholar

https://scholar.google.ru/citations?hl=ru&user=faEun_AAAAAJ

Web of science: AAP-7834-2020

Publons

https://publons.com/researcher/3366769/ruslan-seisembayev

Тулеутай Фархад Ханафия-улы

ORCID: 0000-0003-0802-283X

https://orcid.org/0000-0003-0802-283X

SCOPUS: 57345564800

https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57345564800

АР08052016

AP08051925 «Инновациялық флотациялық қондырғыларды пайдалана отырып, ұсақ бөлінген алтын құрамды шикізаттан алтын алудың жоғары тиімді технологиясын әзірлеу»

Жоба жетекшісі: Токтар Г.

Өзектілігі:Шикізат (бағалы минералды кристалдар көрсетуге), оның өлшемі өнеркәсіптік флотациялық машиналар өндірілген көпіршіктері тұтынуға мүмкін емес және айтарлықтай аз болып бөлшектердің үлкен санын тегістеу процесінде бағалы компоненті үлкен 30 мкм бөлігі үйінділерде жоғалады. Бұл мәселені шешу тәсілдерінің бірі неғұрлым толық бейнелеу суспензия құнды минералдарды алып тастауға мүмкіндік беретін, өлшемі 50 мкм-ден аспайды флотациялық процесі әуе көпіршігі, пайдалану болуы мүмкін. Ол, әдетте, флотациялық машиналар мен әуе-су нысанында микроэмульсиялар автономдық құрылғы шығаратын микрокөбік кезінде жинақталатын екі ірі көпіршіктері бір мезгілде пайдалануға негізделген аралас флотациялық процесс тиімділігін айтарлықтай арттыруға қол жеткізуге мүмкіндік береді.

Жобаның мақсаты: Қазақстанда микроаэрациялық пульпа және бағандық қондырғыларда электрофлотация модулі бар флотациялық машина үшін қысым генераторын пайдалана отырып, Қазақстандағы ұсақ дисперсті алтыннан алынатын шикізаттан алтын алудың жоғары тиімді технологиясын әзірлеу.

Күтілетін нәтижелері. Жүргізілген зерттеулер нәтижесінде:

- пульпаны микроаэрациялайтын қысым генераторын әзірлеу мен дайындау. Колонналық флотомашинада алтынқұрамды кендер мен техногендік қалдықтардың байытылуын зерттеу;

- пульпаны микроаэрациялаудың қысым оңтайлы параметрлерін анықтай отырып, қысым генераторын ірілендірілген зертханалық сынақтан өткізу. Алтынқұрамды кендер мен техногендік қалдықтарды электрфлотациялық байыту;

- өндірістік жағдайларда қысым генераторын қолдана отырып, алтынқұрамды кенді флотациялаудың ірілендірілген зертханалық сынақтарын өткізу (Ақжал кен орны). Колонналық флотомашинада алтынқұрамды кендер мен қалдықтарды байытудың ірілендірілген зертханалық сынақтары.

Зерттеу нәтижелері бойынша 2 мақала ғылыми бағыты бойынша 1 (бірінші), 2 (екінші) немесе 3 (үшінші) квартилге енгізілген Web of Science халықаралық деректер базасы бойынша индекстелген рецензияланатын шетелдік ғылыми журналдарда жарияланады. және (немесе) ғылыми бағыт бойынша Scopus деректер базасында Cite Score бойынша процентильдің кемінде 35 (отыз бес) болуы; нөлдік емес импакт-факторы бар рецензияланған шетелдік және (немесе) отандық басылымдардағы 2 жарияланым (ҚКСОН ұсынған); халықаралық конференцияларда баяндамалар жасалды.

Қол жеткізілген нәтижелер: Пульпаны микроаэрациялайтын қысым генераторы жобаланады; алтынқұрамды кендер мен техногендік қалдықтарды колонналық флотациялау үдерісінің реагенттері мен шарттары іріктеледі. Пульпаны микроаэрациялаудың қысым оңтайлы параметрлерін анықтай отырып, қысым генераторы ірілендірілген зертханалық сынақтан өткізіледі. Пульпаны микроаэрациялайтын қысым генераторын ірілендірілген-зертханалық сынақтарының технологиялық схемасы жасалды.

Жарияланымдар:

1 Koizhanova A.K., Toktar G., Craig E.Banks, Magomedov D.R., Kubaizhanov A.A. Research of hydrometallurgical method of leaching gold from flotation tails with using bio-oxidation // Complex Use of Mineral Raw Materials. 2020.No. 3 (314), - S. 28-39.

https://doi.org/10.31643 / 2020 / 6445.24

2 Koyzhanova A.K., Kenzhaliev B.K., Magomedov D.R. Abdyldaev N.N. Development of a combined processing technology for low-sulfide gold-bearing ores. Obogashchenie Rud. - 2021. -No. 2. - S. 3-8. Scopus: SJR (2018) - 0.42; Q2.

https://doi.org/10.17580/or.2021.02.01

3 Заявка на изобретение РК № 2021/0189.1 от 24.03.2021. Койжанова А.К., Кенжалиев Б.К., Магомедов Д.Р. АбдылдаевН. Н. Бакраева А.Н. Способ извлечения золото из золотосодержащего минерального сырья.